Wayang Bisma

BISMA

Bisma utawa kawentar kanthi jeneng Resi Bisma kuwi sawijining pandhita kang lenggah ing pertapan Ngetalkandha. Resi Bisma kuwi klebu brahmanacari utawa abadhan wadat kang tegese Bisma kuwi ora kersa mengku garwa salawase urip. Anggoné ora kersa mengku wanodya ora kok merga ora payu rabi, nanging merga dhèwèké kuwi netepi ujar uni utawa netepi marang sumpah prasetyané kang wis kaweca sineksènan marang ingkang rama saha jagad saisiné. Ing jagading pedhalangan, akeh tinemu paraga kang asarira badhan wadat, ing antarané Radèn Laksmanadewa iya Laksmana Widagda (adhiné Prabu Rama), lan Resi Ramabhargawa.

Resi Bisma

Éjaan Sanskerta: Bhīshma; Dévavrata

Jeneng liya: Dewabrata

Asal: Hastinapura, Karajan Kuru

Cerita:

BISMA GUGUR

Kados ingkang sampun kula janji kaliyan penjenengan sedaya ing wingi, kula badhe ngaturi pasugatan ringgitan Banyumasan saking Ki Sugino Siswocarito ingkang ngangge “thema” Baratayuda Jayabinangun. Menawi wonten jagading ringgit, Perang Baratayuda menika kalebet perang ageng ingkang kaping sekawan. Lampahan Baratayuda Banyumasan versi Ki Sugino menika, menawi kagatekaken, radi caket kaliyan alur lampahan saking gagrak Ngayogyakarta, nanging iringan gendinginpun caket kalian gagrak Surakarta.

Wonten lampahan Bisma Gugur, Baratayuda Jayabinangun dipun wiwiti. Lah miturut Baratayuda versi gelaranipun Ki Nartasabdo, perang antawisipun Resi Bisma anggenipun majeng wonten rananggana ngantos sirnanipun Resi Seta kalajengaken kaliyan Guguripun Resi Bisma piyambak dening Prajurit Wanita, Wara Srikandi, dangunipun ngantos kawanwelas dinten. Paling lami miturut cariyosipun.

Kathahipun para paraga ingkang angemasi wonten ing lampahan menika ugi kathah, kados ta; Raden Untara, Wratsangka lan Resi Seta, ingkang tiga tiganipun menika putra saking Wiratha. Tiga tiganipun dados tawur saking bela kasaenan, nalika Pendhawa ingkang kabucal Kurawa 12 tahun lan kedah namur kawula setahun tanpa kadenangan. Para Pandhawa saged bela Negari Wiratha ngantos Negara Ngastina ingkang dipun ombyongi Prabu Susarman saking Trikarta ingkang anggadahi trekah anjajah negari Wiratha, saged kendhang kapracondhang saking paprangan. Kethiripun wadya Ngastina awit dening pangamukipun Jagal Abilawa sesinglonipun Raden Werkudara, lan Kandhiwrahatnala sesinglonipun Raden Arjuna. Kejawi menika sakderengipun perang dipun wiwiti, wonten pejahipun Bambang Irawan.

Sedanipun keng rama lan ibunipun Prabu Duryudana, Prabu Drestarastra lan Dewi Gendari wonten ing kedosan Kresna Dhuta, andadosaken jalaran wiwitaning Baratayuda Jayabinangun menika. Gereng-gereng, ambekuh Prabu Duryudana, awit kraos getun lan sedhih tinilar dening tiyang asepuhipun. Anuli Resi Bisma neter kesagahan lan siaganing golonganing Kurawa mengsah lan Para Kadang Pandhawa.. Ing kalenggan menika parampara Ngastina sami jumurung ing kersa dados sesawat balang lan sesawur, murih jayaning Para Kurawa. Lega rasaning manah Prabu Duryudana salajengipun, dene para paranparaning praja misuda Resi Bisma dados senapati ingkang kapisanan.

Nanging ing mangke Resi Bisma maringi tetenger menawa Perang Baratayuda menika satunggaling papan sauring utang lan potang. Kaping kalihipun Resi Bisma paring katrangan menawi kasagahanipun majeng dados senapati menika namung kinarya pasanggiri. Liripun, lamun piyambakipun ungguling jurit Kurawa bakal mukti. Nanging menawa kasor tebihipun kapupuh ing adilaga, para Kurawa kedah seleh gegaman mungkasi prang lan soroh negari Ngastina lan Negara Amarta sawetahipun.